الماس به عنوان یکی از ارزشمندترین و زیباترین جواهرات جهان شناخته می شود. الماس های بی رنگ از دیرباز محبوبیت زیادی داشته اند. اما الماس های رنگی نیز به دلیل خاص بودن و جذابیتشان، علاقمندان زیادی دارند. برخی رنگ های الماس، کمیاب تر از سایر رنگ ها هستند و قیمتشان در هر قیراط متفاوت است؛ طوری که کمیاب ترین الماس بیشترین هزینه را دارد.
در این مطلب انواع الماس رنگی را معرفی می کنیم و درجه بندی الماس ها (از شفاف ترین تا کدرترین) را توضیح می دهیم. با ما همراه باشید.

چرا الماس های رنگی مورد توجه قرار گرفته اند؟

الماس رنگی جزو علاقمندی های بسیاری از جواهرسازان و خریداران جواهر می باشد. الماس های رنگی به دلیل وجود ناخالصی ها، تغییرات در ساختار کریستالی یا تابش نور به شیوه های خاص، رنگ های متفاوتی به خود می گیرند. وجود عناصر خاص مانند نیتروژن (در الماس های زرد) یا بور (در الماس های آبی) می تواند بر رنگ الماس تأثیر بگذارد.

الماس های رنگی به چند دلیل مورد توجه هستند:

• تنوع رنگ و زیبایی: الماس های رنگی در طیف وسیعی از رنگ ها از جمله زرد، صورتی، آبی، قرمز و سبز وجود دارند. هر رنگ دارای درجات و شدت متفاوتی است.
• کاربرد: الماس های رنگی به عنوان جواهرات خاص، حلقه نامزدی، حلقه ازدواج و زیورآلات لوکس مورد استفاده قرار می گیرند و به عنوان گزینه  منحصربه فرد در مراسم های خاص محبوبیت دارند.
• نادر بودن: برخی از رنگ های الماس به شدت کمیاب هستند و این نادر بودن باعث افزایش ارزش اقتصادی آن ها می شود. برای مثال، الماس های آبی و قرمز به شدت کمیاب هستند و همین امر آنها را به انتخاب های گران قیمتی تبدیل می کند.
• جذابیت سرمایه گذاری: با توجه به ارزش مادی و کمیاب بودن الماس، عده ای الماس را به دید سرمایه گذاری خریداری می کنند.
• تمایل به فردیت: در دنیای مدرن، افراد به دنبال جواهراتی هستند که نمایانگر شخصیت و سلیقه خاص آن ها باشد. الماس های رنگی به خاطر منحصر به فرد بودن و زیبایی خاص خود، گزینه های جذابی برای کسانی هستند که به دنبال نمایش فردیت خود هستند.

مقیاس درجه رنگ GIA

مؤسسه گوهرشناسی آمریکا (GIA) یکی از معتبرترین سازمان ها در زمینه ارزیابی و درجه بندی الماس است. در حال حاضر هر الماسی که فروخته می شود با استفاده از مقیاس رنگ GIA رتبه بندی می شود. یکی از مهم ترین معیارهای GIA برای ارزیابی الماس، مقیاس درجه رنگ آن است. این مقیاس به منظور تعیین رنگ و کیفیت رنگ الماس مورد استفاده قرار می گیرد.

GIA الماس ها را در مقیاس بی رنگ (درجه D) تا رنگ روشن (درجه Z) قرار داده است:

• D: کاملا بی رنگ (الماس هایی با درجه رنگ D گرانترین نوع الماس هستند.)
• E: بی رنگ، با کمی رنگ
• F: بی رنگ، با رنگ بسیار کم
• G: نزدیک به بی رنگ
• H: رنگ کم (رنگ زرد ناچیز)
• I: رنگ متوسط (هاله هایی از رنگ زرد)
• J: رنگ قابل مشاهده (دارای کمی رنگ زرد)
• K تا M: رنگ های زرد و قهوه ای قابل مشاهده
• N تا Z: رنگ های واضح و عمیق تر (دارای رنگ زرد مایل به قهوه ای)

در کنار مقیاس رنگ D تا Z، الماس های رنگی نیز وجود دارند که به طور خاص درجه بندی می شوند. این الماس ها معمولاً رنگ های خاصی مانند آبی، صورتی، سبز و زرد دارند و برای ارزیابی آن ها از معیارهای متفاوتی استفاده می شود. دسته هایی که با حروف M تا Z مشخص شده اند، شامل الماس های رنگی می باشند.

رنگ های مختلف الماس کدامند؟

الماس ها در طیف وسیعی از رنگ ها وجود دارند، که هر یک ویژگی ها و ارزش خاص خود را دارند. در زیر به برخی از رنگ های متداول و نادر الماس اشاره می شود:

• الماس قرمز (Fancy Red): الماس قرمز نادرترین نوع الماس است و به دلیل کمیابی و زیبایی بسیار گران قیمت است.
• الماس صورتی (Fancy Pink): الماس های صورتی به خاطر زیبایی و نادر بودن، بسیار محبوب هستند. شدت رنگ و کیفیت الماس صورتی، بر ارزش آن تأثیر می گذارد.
• الماس آبی (Fancy Blue): این الماس ها به دلیل وجود بور در ساختار خود رنگ آبی دارند. الماس های آبی عمیق و روشن از ارزش بالایی برخوردارند و به شدت کمیاب هستند.
• الماس زرد (Fancy Yellow): زرد بودن این الماس ها ناشی از وجود نیتروژن در ساختار الماس است. شدت رنگ زرد می تواند از ملایم تا عمیق متغیر باشد. الماس های زرد با رنگ شدیدتر، معمولاً ارزش بیشتری دارند.
• الماس سبز (Fancy Green): رنگ سبز در این الماس ها ناشی از تابش طبیعی اشعه هاست. الماس های سبز طبیعی معمولاً کمیاب و با ارزش هستند.
• الماس قهوه ای (Fancy Brown):این الماس ها به خاطر رنگ قهوه ای خود معمولاً کمتر از سایر رنگ ها ارزش دارند، اما در سال های اخیر توجه بیشتری به آن ها جلب شده است.
• الماس سیاه: الماس های سیاه دارای رنگ تیره و عمیقی هستند که به دلیل وجود ناخالصی ها و ساختار بلوری خاص آن ها، به وجود می آید. این ناخالصی ها معمولاً شامل گرافیت و دیگر مواد معدنی هستند. برخلاف الماس های بی رنگ، الماس های سیاه معمولاً شفافیت کمتری دارند. الماس های سیاه  قیمت کمتری نسبت به الماس های بی رنگ دارند، اما این قیمت می تواند بسته به کیفیت و نادر بودن آن ها متفاوت باشد. برخی از الماس های سیاه با کیفیت بالا قیمت های قابل توجهی دارند.

علاوه بر رنگ های فوق، ده ها رنگ دیگر الماس وجود دارد. هرچقدر رنگ الماس در اثر واکنش های شیمیایی به وجود آمده خاص تر باشد، قیمت الماس بیش تر خواهد بود.

چه عاملی باعث رنگی شدن الماس می شود؟

مهم ترین عوامل رنگی شدن الماس عبارتند از:

• ناخالصی ها: وجود عناصر خاص در ساختار الماس می تواند بر رنگ آن تأثیر بگذارد. برای مثال وجود نیتروژن در ساختار می تواند منجر به رنگ زرد یا قهوه ای شود. همچنین وجود بور باعث ایجاد رنگ آبی در الماس ها می شود.
• ساختار بلوری: تغییر در ساختار بلوری الماس در طول فرآیند شکل گیری آن، می تواند به ایجاد رنگ های خاص منجر شود. این تغییرات می توانند ناشی از فشار و دما در عمق زمین باشند.
• تابش نور: تابش اشعه های مختلف، به ویژه تابش های طبیعی، می تواند بر رنگ الماس تأثیر بگذارد. برای مثال، الماس های سبز معمولاً به دلیل تابش اشعه های طبیعی رنگ می گیرند.
• تغییرات جغرافیایی: شرایط جغرافیایی و شرایط زمین شناسی در زمان شکل گیری الماس ها می تواند به ایجاد رنگ های خاص منجر شود.
• فرآیندهای شیمیایی: در برخی موارد، فرآیندهای شیمیایی که در طول زمان بر روی الماس تأثیر می گذارند، می توانند رنگ آن را تغییر دهند. این تغییرات ممکن است نتیجه دما و فشار بالا یا واکنش های شیمیایی با محیط اطراف باشد.

فاکتورهای موثر در قیمت الماس

الماس ها عمدتاً از کربن تشکیل شده اند. این کربن می تواند از مواد آلی یا کربن موجود در سنگ ها باشد. برای شکل گیری الماس، کربن باید تحت فشار و دمای بسیار بالا (حدود ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ درجه سانتی گراد و فشار حدود ۷۲۵,۰۰۰ تا ۸۷۰,۰۰۰ پوند بر اینچ مربع) قرار گیرد. این شرایط معمولاً در عمق حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ کیلومتری زیر سطح زمین وجود دارد. تحت این فشار و دما، اتم های کربن به طور منظم و در یک ساختار بلوری خاص (ساختار مکعبی) آرایش می یابند. این فرآیند ممکن است میلیون ها سال طول بکشد. الماس ها معمولاً با فعالیت های آتشفشانی به سطح زمین منتقل می شوند. این فعالیت ها می توانند باعث ایجاد لایه های سنگی به نام “کیمبرلیت” شوند که الماس ها در آن ها یافت می شوند. پس از ظاهر شدن الماس در سطح زمین، از طریق معادن یا استخراج های طبیعی، به دست می آیند.

قیمت الماس به فاکتورهای ارزشی الماس وابسته است. کیفیت الماس با چهار فاکتور سنجیده می شود. این موارد ۴C هستند.

• برش (Cut): شکل ظاهری الماس
• رنگ (Color): الماس رنگ های مختلفی دارد. هرچقدر رنگ الماس کمیاب تر باشد، قیمتش بیش تر خواهد بود.
• شفافیت (Clarity): میزان عیوب داخل الماس را مشخص می کند. هرچقدر رتبه شفافیت و بی عیب بودن الماس بهتر باشد، قیمتش بیش تر خواهد بود.
• قیراط (Carat): به اندازه و وزن الماس مرتبط است.

رنگ الماس و شفافیت آن، در ارزش گذاری و قیمت الماس تاثیر بسیار زیادی دارند. برای مثال الماسی با رنگ G (در اندازه یکسان)، حدود پنجاه در صد ارزان تر از الماسی با رنگ D است.

در بین درجه بندی های الماس، درجه های D تا F از ارزش بالاتری برخوردارند. هرچه رنگ به بی رنگی نزدیک تر باشد، قیمت آن بالاتر می رود. اما از طرفی، الماس های رنگی هم ارزندگی و قیمت بالایی دارند. رنگ های خاص مانند قرمز، صورتی و آبی به شدت کمیاب هستند و به دلیل نادر بودن، قیمت بالایی دارند. برای مثال نمونه هایی از الماس صورتی و الماس قرمز، چند ده میلیون دلار (در یک قیراط) به فروش می رسند.

مقایسه الماس های آزمایشگاهی و الماس های معدنی

الماس های رنگی آزمایشگاهی و الماس های معدنی (طبیعی) تفاوت های مهمی دارند.

• منشأ و روش تولید: الماس های معدنی به طور طبیعی در عمق زمین تحت فشار و دماهای بالا شکل می گیرند. فرآیند طبیعی ایجاد آن ها میلیون ها سال به طول می انجامد. اما الماس های آزمایشگاهی در محیط های کنترل شده و با استفاده از فناوری های پیشرفته تولید می شوند.
• قیمت: الماس های معدنی به دلیل نادر بودن و فرآیند طولانی شکل گیری، معمولاً قیمت بالاتری دارند. اما الماس های آزمایشگاهی قیمت به صرفه و اقتصادی دارند.
• کیفیت: الماس های معدنی ممکن است دارای ناخالصی ها و عیوبی باشند، اما برخی از آن ها به خاطر کیفیت بالا و شفافیت مطلوب بسیار باارزش هستند. الماس های آزمایشگاهی معمولاً با کیفیت بالا و شفافیت زیاد تولید می شوند، زیرا در شرایط کنترل شده می توانند عیوب کمتری داشته باشند.
• رنگ و تنوع: برخی از رنگ های الماس های معدنی به دلیل نادر بودن قیمت بالایی دارند. اما الماس های آزمایشگاهی می توانند در طیف وسیعی از رنگ ها و با قیمت منطقی تولید شوند.
• ارزش احساسی: الماس های معدنی به دلیل تاریخچه طولانی و طبیعی بودن، معمولاً ارزش احساسی و فرهنگی بیشتری دارند. از طرفی، الماس های آزمایشگاهی به دلیل سازگاری با محیط زیست و عدم استخراج منابع طبیعی، برای برخی از خریداران جذاب هستند.

الماس های رنگی آزمایشگاهی و معدنی هر یک ویژگی ها و مزایای خاص خود را دارند. انتخاب بین این دو بستگی به سلیقه شخصی، بودجه و ارزش های فردی دارد. در حالی که الماس های طبیعی به عنوان جواهرات باارزش و تاریخی شناخته می شوند، الماس های آزمایشگاهی به دلیل قیمت مناسب و ویژگی های خاص خود، گزینه های جذابی برای خریداران هستند.

به الماس های آزمایشگاهی، الماس اتمی گفته می شود. با توجه به قیمت بالا و کمیاب بودن الماس طبیعی، تقاضا برای الماس غیرطبیعی و اتمی زیاد است. نگین اتمی، قیمت تمام شده کمی دارد اما زیبایی و خاص بودن را به زیورآلات طلا هدیه می دهد. پس اگر قصد خرید زیورآلات طلا نگین دار را دارید، انتخاب زیورآلات با نگین اتمی، گزینه خوبی است.