شاید برایتان پیش آمده باشد که طلای مورد علاقه تان بعد از مدتی درخشش اولیه اش را از دست داده یا کمی تیره و کدر شود. این موضوع ممکن است شما را نگران کند، اما باید بدانید که تغییر رنگ در برخی از طلاها، به ویژه طلاهای کم عیار یا آبکاری شده، کاملاً طبیعی است. عواملی مثل تماس با مواد شیمیایی، عرق بدن، هوا و حتی نوع آلیاژهای به کار رفته در طلا می توانند باعث تغییر رنگ آن شوند. در این مطلب، با دلایل تغییر رنگ طلا آشنا می شوید و یاد می گیرید چگونه از طلاهای خود بهتر مراقبت کنید تا همیشه مثل روز اول بدرخشند.

تغییر رنگ طلا واقعاً طبیعی است؟

ممکن است مدتی بعد از استفاده از طلای زینتی، متوجه شوید که طلا رنگ و جلای روز اولش را ندارد. این تغییر رنگ می تواند در نتیجه کدر شدن و از دست دادن درخشش طلا باشد. یا اینکه رنگ طلا کاملا تغییر کند و مثلا طلای زرد تبدیل به طلای سفید شود یا برعکس.

طلای خالص به خاطر خلوص بالایی که دارد تغییر رنگ نمی دهد و زرد است. منعطف بودن و مقاوم نبودن طلای خالص، باعث شده تا آن را با آلیاژهای دیگری همچون نقره، مس و… ترکیب کنند تا طلای زینتی مقاومت پیدا کند. همین فلزات هستند که در اثر تماس با هوا، عرق بدن یا مواد شیمیایی ممکن است اکسید شده و تغییر رنگ دهند. هرچقدر نحوه استفاده شما از طلای زینتی نامناسب تر باشد، احتمال کدر شدن یا تغییر رنگ آن بیش تر است. البته این مساله به معنای خراب شدن طلا نیست و با آبکاری یا تمیز کردن، طلا مثل روز اولش درخشان و خوش رنگ خواهد شد.
طلاهایی که تغییر رنگ داده اند ظاهری مشابه بدلیجات پیدا می کنند. حتی اگر عیار و کیفیت محصول پایین باشد، ممکن است علائم حساسیت به طلا نیز در شما بروز کند.

چرا طلای ما تغییر رنگ می دهد؟ دلایل اصلی را بشناسید.

برای جلوگیری از تغییر رنگ طلا، ابتدا باید دلایل تغییر رنگ و کدر شدن طلا را بدانیم. عوامل مختلفی بر تغییر رنگ زیورآلات تاثیرگذارند که مهم ترین آن ها عبارتند از:

آلیاژ طلا

طلا معمولاً با فلزات دیگری مخلوط می شود تا سخت تر و مقاوم تر شود. این آلیاژها می توانند بر رنگ طلا تأثیر بگذارند. در ساخت طلای زینتی سفید، معمولا طلا را با پالادیوم یا نیکل ترکیب می کنند. همچنین در ساخت طلا زرد و رزگلد، از ترکیب طلا با مس و نقره استفاده می شود. هرچقدر درصد آلیاژهای ترکیب شده با طلا بیش تر باشند، طلا واکنش پذیرتر بوده و در برابر عوامل محیطی سریع تر تغییر رنگ می دهد.

تماس با مواد شیمیایی

یکی از خواص طلا، عدم واکنش پذیری آن با مواد شیمیایی است. طلای خالص (۲۴ عیار) با مواد دیگر واکنش نمی دهد، اما اکثر آلیاژهایی که با طلا ترکیب می شوند، با مواد شیمیایی واکنش داده و باعث تغییر رنگ، سیاه شدن یا کدر شدن اکسسوری می شوند. شوینده ها، عطرها، اسپری مو، لوسیون ها و حتی کلر موجود در آب استخر می توانند باعث تیرگی، کدر شدن و حتی تغییر رنگ طلا شوند.

آبکاری طلا

برای درخشان تر شدن زیورآلات طلا، آن ها را در مرحله نهایی ساخت، آبکاری می کنند. اما آبکاری طلا چیست؟ در آبکاری طلا یک لایه رودیوم بر روی طلا قرار می گیرد تا اکسسوری درخشان و زیباتر شود. مدتی بعد از استفاده طلا، آبکاری از بین می رود و طلا تغییر رنگ می دهد. جالب است بدانید که با آبکاری طلا می توان طلای سفید را تبدیل به طلای زرد کرد. برعکس این قضیه هم ممکن است؛ یعنی با آبکاری می توان طلای زرد را به طلای سفید تبدیل نمود. کیفیت و ضخامت لایه آبکاری، بر دوام آن تأثیرگذار است. بعد از آبکاری طلا، مراقبت از آن ضروری است؛ طلاهای آبکاری شده نیاز به مراقبت بیشتری دارند تا لایه آبکاری آسیب نبیند.

تعریق بدن

عرق بدن (به ویژه اگر اسیدی باشد)، می تواند با آلیاژ طلا واکنش دهد و به مرور زمان باعث تغییر رنگ طلا شود.

آب و هوا

رطوبت، هوای آلوده و تماس مکرر با آب می توانند در طول زمان باعث کدر شدن طلا شوند. نگهداری طلا در محیط های مرطوب یا تماس زیاد با آب در طولانی مدت باعث کدر شدن یا تغییر یافتن رنگ طلا می شود. به همین دلیل بهتر است هنگام استحمام، شست و شوی دستی لباس و ظرف، استخر و…، طلا استفاده نکنید.

استفاده دائمی از طلا

سایش مداوم با پوست، لباس یا اجسام دیگر می تواند سطح طلا را فرسوده و کدر کند. اگر می خواهید زیورآلات درخشانی داشته باشید، لازم است که هر بار بعد از استفاده، طلا را از دست یا بدن باز کنید.

راه های پیشگیری از تغییر رنگ طلا

برای جلوگیری از تغییر رنگ طلا، راهکارهایی که در ادامه توضیح می دهیم را به کار بگیرید.

• نگهداری صحیح: اولین گام برای نگهداری زیورآلات طلا، محافظت از آن ها درون جعبه مخصوص است. جعبه طلا نرم بوده و از خراشیدگی و آسیب جلوگیری می کند. اگر از باکس های مخصوص طلا استفاده می کنید، هر زیور جای جداگانه ای دارد و زیورآلات با هم برخورد ندارند. اما اگر باکس طلا ندارید، زیورآلات را جدا از یکدیگر بگذارید.

• جلوگیری از تماس با مواد شیمیایی: هنگام شستشوی ظروف، تمیز کردن سرویس بهداشتی، یا هر جای دیگری که از مواد شوینده استفاده می کنید، طلا را درآورید. برخی مواد آرایشی و بهداشتی و عطرها هم با آلیاژهای موجود در طلا واکنش می دهند؛ بنابراین هنگام استفاده از این مواد هم ترجیحا طلا را در آورید.
• تمیز کردن طلا: برای حفظ درخشش و رنگ طلا نیاز است که زیورآلاتتان را هرچند وقت یکبار تمیز کنید. برای تمیز کردن طلا در منزل از محلول آب و صابون ملایم استفاده کنید. بعد از تمیز کردن طلا، آن را با پارچه نرم خشک کنید تا رطوبت روی سطح آن باقی نماند.
• خرید طلا با کیفیت: اولین روش جلوگیری از تغییر رنگ طلا این است که از همان ابتدا خرید مناسبی انجام دهید. طلاسازی های معتبر از طلایی استفاده می کنند که کیفیت بالایی داشته و آلیاژ بی کیفیت در آن به کار نرفته باشد. خرید از برندهای معتبری همچون الی گلد گالری، کیفیت طلا را تضمین می کند. زیورآلات الی گلد گالری همگی با طلای ۱۸ عیار ساخته شده اند که ۷۵ درصد آن از طلای خالص بوده و تغییر رنگ نمی دهد.
• تغییر ندادن رنگ طلا با آبکاری: هنگام خرید طلا، نسبت به رنگ آن اطمینان حاصل کنید. هرچقدر هم که کیفیت آبکاری بالا باشد، باز هم بعد از مدتی لایه رویی از بین می رود و رنگ اصلی طلا ظاهر می شود. بنابراین بهتر است با آبکاری رنگ طلا را تغییر ندهید و از همان ابتدا در انتخاب رنگ دقت کنید.

• عدم استفاده از طلا در باشگاه و استخر: هنگام رفتن به باشگاه، استخر، سونا و جکوزی، زیورآلات طلا را درآورید. ترکیبات موجود در آب همچون کلر و رطوبت موجود در استخر و سونا، برای طلا مضر هستند و می توانند باعث تغییر رنگ طلا شوند. در سفرهای ساحلی نیز وقتی به ساحل می روید، تا جای امکان از برخورد طلا با آب دریا خودداری کنید. یا اینکه بعد از برگشتن از ساحل، زیورآلات را بشویید.

راهکارهای ساده برای بازگرداندن رنگ طلا

• روش های خانگی: گاهی اوقات تغییر رنگ طلا جزئی است و در منزل می توان رنگ و شفافیت طلا را به حالت قبلی برگرداند. برای این منظور یک کاسه آب گرم و مقداری صابون ملایم تهیه کنید. طلا را در محلول قرار دهید و با یک برس نرم (مثل مسواک) به آرامی تمیز کنید. سپس با آب تمیز بشویید و خشک کنید. برای تمیز کردن طلا می توانید از محلول آب و جوش شیرین هم استفاده کنید.
• استفاده از خدمات حرفه ای: اگر زیورآلاتتان دچار تغییر رنگ واضحی شده اند معمولا در خانه کاری از شما برنمی آید و باید طلا را برای تمیزکاری به طلافروشی ببرید. خدمات تمیز کردن طلا با استفاده از بخار، محلول های مخصوص یا آبکاری انجام می شود. اگر طلا به شدت آسیب دیده باشد، ممکن است نیاز به بازسازی داشته باشد. طلافروش می تواند آن را تعمیر و بازسازی کند.

سوالات متداول

• چرا طلا تغییر رنگ داده و باعث بروز حساسیت می شود؟

تغییر کردن رنگ طلا یا ایجاد حساسیت بر روی پوست، مربوط به زیورآلات روکش طلا یا زیورآلاتی می باشد که عیار خیلی پایینی دارند. طلای با کیفیت مثل طلای ۱۸ عیار، تغییر رنگ نمی دهد و نهایتا در اثر استفاده مداوم کمی کدر می شود.

• آیا تغییر رنگ طلا نشانه تقلبی بودن آن است؟

نه الزاماً. تغییر رنگ طلا همیشه نشانه تقلبی بودن نیست. طلای اصل هم اگر از نوع کم عیار باشد یا آبکاری شده باشد، ممکن است با گذشت زمان کمی تیره شود. با این حال، اگر طلا خیلی سریع یا به شدت تغییر رنگ دهد، بهتر است توسط طلافروش معتبر بررسی شود. تست هایی مثل تست مغناطیس، اسید و بررسی مهر عیار می تواند به تشخیص اصالت کمک کند.

• چه زمانی برای تمیز کردن طلا باید به طلافروشی مراجعه کنیم؟

اگر با روش های خانگی نتوانستید تغییر رنگ را برطرف کنید یا طلا دچار خراش یا تغییر فرم شده باشد، بهتر است آن را به طلافروشی ببرید. گاهی تغییر رنگ نشانه ای از فرسایش لایه آبکاری یا آسیب به طلاست که نیاز به پولیش حرفه ای یا آبکاری مجدد دارد.

• آیا آبکاری مجدد طلا راه حل خوبی برای رفع تغییر رنگ است؟

بله، اگر طلای شما آبکاری شده و رنگ آن رفته است، آبکاری مجدد می تواند آن را مثل روز اول براق و زیبا کند. البته این کار هزینه دارد و باید توسط افراد متخصص انجام شود. آبکاری معمولاً با طلا یا رودیوم انجام می شود و عمر مفیدی بین ۹ ماه تا چند سال (بسته به میزان استفاده) دارد.

• اگر به خوبی از طلا مراقبت کنم تغییر نمی کند؟

تغییر رنگ طلا موضوع نگران کننده ای نیست، اما اگر مراقب زیورآلات خود باشید، می توانید درخشش آن را برای سال ها حفظ کنید. با رعایت چند نکته ساده در نگهداری، استفاده صحیح و تمیز کردن اصولی، طلاهایتان همیشه مثل روز اول می درخشند.