بازار طلا همیشه یکی از محبوب ترین بازارها برای سرمایه گذاری در ایران بوده است. بسیاری از افراد در مواقع نیاز، طلاهای خود را می فروشند یا آن را با مدل های جدیدتر تعویض می کنند. اما سؤال مهم اینجاست: فروش طلا بهتر است یا تعویض آن؟ برای اینکه در معامله ضرر نکنید، لازم است تفاوت فروش و تعویض طلا را به طور کامل بدانید.
در این مطلب توضیح می دهیم که تفاوت فروش و تعویض طلا چیست؟ هر یک چگونه انجام می شوند، شامل چه هزینه هایی هستند و در نهایت کدام یک برای شما به صرفه تر است.

فروش طلا چیست و چگونه انجام می شود؟

فروش طلا یعنی شما هر نوع طلا را (از طلای زینتی گرفته تا سکه، طلای آب شده و…) به طلافروشی فروخته و در ازای آن پول نقد دریافت کنید.
قیمت طلا در زمان فروش بر اساس قیمت روز طلا و وزن دقیق طلا تعیین می شود.

هنگام فروش طلای زینتی، هزینه طلا با کسر اجرت، مالیات و سود فروشنده به شما پرداخت می شود. در صورتی که زیورآلات طلا بخرید و در کوتاه مدت آن را بفروشید، به دلیل کسر هزینه های مالیاتی و اجرت، دچار زیان می شوید. پس توصیه می شود که در صورت خرید طلای زینتی، دیدگاه بلند مدت (حداقل یک یا دو ساله) برای سرمایه گذاری داشته باشید.

اگر می خواهید بفهمید که هنگام فروش طلا چقدر سود یا ضرر کرده اید، باید از این فرمول استفاده کنید:

سود (یا زیان) = (قیمت فروش فعلی – قیمت خرید اولیه) × وزن طلا

طلا را به قیمت مناسب بفروشید!

در فروش طلا عجله نکنید. با در نظر گرفتن چند نکته، می توانید طلای خود را به قیمت منطقی بفروشید. مهم ترین نکات عبارتند از:

• انتخاب خریدار معتبر: برای خرید، فروش، تعویض و حتی تعمیر طلا، به طلافروش معتبر و با انصاف مراجعه کنید. انتخاب طلافروش دارای مجوز و معتبر، باعث می شود معامله عادلانه ای داشته باشید.
• اطلاع از وزن دقیق طلا: قبل از مراجعه به طلافروشی، طلای خود را در یک یا چند طلافروشی دیگر وزن کنید تا از وزن دقیق آن مطلع شوید.
• ارائه فاکتور رسمی: هنگام فروش طلا، حتما فاکتور رسمی طلای خود را (که هنگام خرید طلا دریافت کرده بودید) به همراه داشته باشید.
• مقایسه قیمت ها: از چند طلافروشی مختلف استعلام قیمت بگیرید و پیشنهادها را مقایسه کنید.
• دریافت وجه نقد: در ازای طلای خود، وجه نقد دریافت کرده و از قبول چک یا سفته خودداری کنید.

تعویض طلا چیست و چه مراحلی دارد؟

بعضی از افراد مدتی که از طلای زینتی استفاده می کنند، از آن خسته شده و ترجیح می دهند آن را تعویض کنند. همچنین برخی اوقات خم شدن، شکستگی یا خط و خش عمیق بر روی طلا، باعث می شود که فرد به فکر تعویض طلا بیفتد. یک دلیل دیگر هم برای تعویض طلا وجود دارد؛ سرمایه گذارانی که قصد افزایش پس انداز طلایشان را دارند، معمولا طلاهای سبک و قدیمی را با طلای جدید جایگزین می کنند تا از این راه هم از زیبایی طلا لذت ببرند و هم اینکه دارایی شان را به صورت ریالی نگه ندارند.
بنابراین تعویض طلا روشی کارآمد برای افرادی است که می خواهند دارایی شان را مدیریت کنند، یا اینکه با تازه سازی طلا و جواهر، استایلشان را به روز نگه دارند. در تعویض طلا، شما طلای قدیمی خود را تحویل می دهید و به جای آن طلای نو یا مدل جدید دریافت می کنید. با این کار به جای گرفتن پول، فقط مابه التفاوت قیمت وزن طلا و اجرت طلا را می پردازید.

تعویض طلا یک مزیت مهم دارد. معمولا در طرح تعویض، طلافروش اجرت کمتری برای طلایی که می خرید در نظر می گیرد. البته این یک قانون نیست. بلکه برخی طلافروشان برای رضایت مشتری این کار را انجام می دهند. همچنین در تعویض طلا، دست شما برای چانه زنی و تخفیف گرفتن بازتر است.

مراحل تعویض طلا به شرح زیر است:

• بررسی قیمت روز طلا
• محاسبه قیمت طلای قدیمی (بر اساس قیمت طلای دست دوم و با حذف هزینهٔ مالیات، اجرت و سود فروشنده)
• انتخاب طلای جدید
• محاسبه قیمت طلای جدید
• پرداخت مابه التفاوت

نکته: اکثر طلافروشان هنگام خریدن طلا از مشتری، طلای ۱۸ عیار یا ۷۵۰ را طبق عیار ۷۴۰ خریداری می کنند. این کار برای این است که پس از ذوب طلا و تعیین عیار آن، خریدار (یعنی طلا فروش) متحمل ضرر نشود. کم کردن عیار هنگام فروش طلا فقط مختص طلای ۱۸ عیار نیست و در تمام عیارهای طلا، این کار انجام می شود. به این کار در بازار “انداختن خط عیار” می گویند.

بیایید با یک مثال این موضوع را بیشتر درک کنیم. فرض کنید قیمت یک گرم طلای ۱۸ عیار ۱۱.۰۰۰.۰۰۰ تومان است. این عدد را بر ۷۵۰ تقسیم کرده و در ۷۴۰ ضرب کنید. قیمت به دست آمده (۱۰.۸۵۳.۰۰۰ تومان)، قیمت فروش طلای شما به طلافروش است. اما اگر قصد خرید طلا را داشته باشید، قیمت طلا همان ۱۱ میلیون تومان محاسبه می شود. در این فرمول، طلافروش به جای عیار ۷۵۰ از ۷۴۰ استفاده می کند تا در صورت کاهش خلوص یا وزن طلا، دچار ضرر نشود. البته هنگام خرید طلا، از شما هزینه ای هم بابت مالیات و اجرت ساخت طلا دریافت می شود.

تفاوت های فروش و تعویض طلا

در جدول زیر تفاوت های فروش و تعویض طلا را یک جا می بینید:

کدام یک به صرفه تر است؟ فروش طلا یا تعویض طلا؟

اگر نیاز به پول نقد دارید قطعا فروش طلا گزینه شماست. اما اگر خرید طلای جدید مدنظرتان است، تعویض طلا بهتر از فروش طلا و خرید از یک طلافروشی دیگر است. زیرا دست شما برای گرفتن تخفیف بازتر است.

تعویض طلا در این شرایط به صرفه است:

• بخواهید مدل جدید بخرید.
• قصد دارید وزن طلا را افزایش دهید.
• اجرت تعویض کمتر محاسبه شود یا اینکه فروشنده «تعویض بدون اجرت» ارائه دهد.

قوانین اتحادیه طلا درباره فروش و تعویض

طبق قوانین اتحادیه طلا و جواهر ایران، فروش و تعویض طلا باید در این شرایط اتفاق بیفتد:

• فروشنده باید نحوه محاسبه قیمت را کامل توضیح دهد.
• وزن طلا باید در حضور مشتری اندازه گیری شود.
• اجرت ساخت باید اعلام گردد.
• بدون ارائه فاکتور رسمی طلافروشی، معامله معتبر نیست.

آیا تعویض طلا باعث ضرر مشتری می شود؟

از آنجایی که هنگام تعویض، طلافروش طلای شما را به عنوان طلای دست دوم و معمولاً با عیار حدود ۷۴۰ خریداری می کند، احتمال ضرر کردن در این فرآیند وجود دارد. با این حال، اگر طلایی که دارید دیگر برایتان کاربردی نیست یا از آن استفاده نمی کنید، تعویض آن می تواند تصمیمی منطقی باشد.
توصیه می شود که حداقل یک تا دو سال پس از خرید طلا آن را تعویض نکنید؛ زیرا تعویض های مکرر باعث می شود ارزش سرمایه شما به تدریج کمتر شده و سود بلندمدتی که از نگهداری طلا انتظار دارید کاهش پیدا کند.

تعویض کردن مداوم طلا باعث می شود هر بار مجددا اجرت ساخت و مالیات پرداخت کنید و همین موضوع به مرور بخشی از سرمایه تان را کاهش می دهد. اگر هدف شما سرمایه گذاری بلندمدت است، نگهداری طلای زینتی گزینه منطقی برای سرمایه گذاری است. مخصوصا سرمایه گذاری خانم های خانه دار و شاغل؛ زیرا اغلب خانم ها عاشق زیبایی و اعتماد به نفسی هستند که زیورآلات طلا به آن ها می بخشد.

اشتباهات رایج در فروش و تعویض طلا

برخی از اشتباهات رایج در فروش و تعویض طلا عبارتند از:

• عجله در تصمیم گیری: به هیچ وجه در فروش طلا عجله نکنید. اگر قصد فروش طلا را دارید، حتما باید طلا را با منصفانه ترین قیمت بفروشید.
  عدم بررسی قیمت روز طلا: قیمت روز طلا را از سایت اتحادیه طلا بررسی کنید.
• عدم توجه به عیار طلا: از عیار دقیق طلای خود مطمئن شوید تا افراد سودجو، طلای شما را با عیار پایین تر محاسبه نکنند.
• فروش به اولین طلافروشی: اگر طلافروش را از قبل نمی شناسید و تجربه معامله قبلی را ندارید، در همان بدو ورود طلا را نفروشید. ترجیحا از یک یا چند طلافروشی دیگر قیمت بگیرید تا از نرخ طلای خود مطمئن شوید.
• اعتماد به طلافروشان نامعتبر: برای فروش یا تعویض طلا، فقط به طلافروشی های معتبر و دارای جواز کسب مراجعه کنید.
• عدم نگه داری از فاکتور خرید: اگر می خواهید زیورآلاتی را بفروشید، حتما فاکتور طلا را با خود به همراه ببرید. این باعث جلوگیری از اختلاف می شود. اطلاعاتی که در فاکتور طلا درج می شود شامل عیار، وزن، اجرت ساخت و… است.
• عدم دریافت فاکتور رسمی: اگر تعویض طلا انجام دادید، حتما برای طلای خریداری شده فاکتور طلا دریافت کنید. در صورت بروز مشکل، همراه داشتن این فاکتور ضروری است.
• تخفیف نگرفتن در زمان تعویض طلا: اگر می خواهید طلا را تعویض کنید، آماده چانه زنی باشید. شما می توانید از فروشنده بخواهید طلای قدیمی تان را با قیمت مناسب تری بخرد و یا در کل معامله، تخفیفی را لحاظ کند.
• فروش زودهنگام طلا: فروختن سریع طلای زینتی، قطعا با ضرر همراه است. حداقل یک تا دو سال بعد از خرید طلا، آن را نفروشید.
• فروش طلا با نوسانی شدن بازار: وقتی بازار متشنج و پر نوسان است، معمولا حباب قیمتی طلا ایجاد می شود. اگر قصد خرید طلا را دارید، به هیچ وجه روزهای پرنوسان برای خرید کردن مناسب نیستند. اما اگر قصد فروش طلا دارید، منتظر بمانید تا قیمت ها کمی به ثبات برسند. با شروع رشد قیمت طلا هیجانی نشوید تا طلایتان را ارزان نفروشید.