اگر به قفل روی دستبند و گردنبند طلا نگاه کنید یا قسمت داخلی انگشتر و النگوی طلایتان را بررسی کنید، متوجه می شوید که یک سری اعداد و حروف بر روی طلا درج شده اند؛ به این اعداد کد طلا می گویند. آیا تابحال به این فکر کرده اید که اعداد حک شده روی طلا چه مفهومی دارند؟ کدهای درج شده بر روی طلا، اطلاعات مهمی از آن زیور در اختیار ما می گذارند.
در این مقاله، به بررسی مفهوم کد طلا و نقش اعداد و حروف حک شده بر روی زیورآلات طلا می پردازیم. اگر به دنیای طلا و جواهرات علاقه مند هستید و می خواهید با جزئیات این کدها آشنا شوید، در ادامه مطلب همراه ما باشید.

مقدمه ای بر اهمیت و کاربرد کد طلا

کد طلا مجموعه ای از اعداد و حروف حک شده بر روی قطعات طلا می باشد. کدهای طلا، در واقع شناسنامه قطعه مورد نظر هستند و نشانه دهنده کیفیت و اصالت طلا می باشند. به منظور حفظ زیبایی، کدهای طلا معمولا داخل انگشتر و النگو یا روی قفل گردنبند و دستبند حک می شوند. این کدها که معمولاً شامل اعداد و حروف خاصی هستند، به مصرف کنندگان اطلاعات ضروری درباره عیار طلا (خلوص طلا) و حتی سازنده آن ارائه می دهند. آشنایی با این کدها به مصرف کننده این امکان را می دهد که در حوزه طلا و جواهرات بهتر عمل کند و از انتخاب هایش اطمینان بیش تری داشته باشند.

نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که هرچند اعداد حک شده روی طلا می توانند معیاری نسبتاً مناسب برای ارزیابی اصالت آن باشند، اما هرگز نمی توانند به عنوان مدرکی قطعی در تشخیص اصل بودن طلا مورد استفاده قرار گیرند. زیرا کلاهبرداران ممکن است اعداد و حروفی کاملاً مشابه با آنچه روی طلاهای اصل وجود دارد، بر روی قطعات تقلبی حک کنند و شما را به اشتباه بیندازند.

اتحادیه صنف طلا، سازندگان طلا را ملزم کرده است تا کد طلا را روی محصولاتی که تولید می کنند درج نمایند. با درج این اطلاعات، می توان اطلاعات کلی محصول را فهمید و احتمال تقلب را کاهش داد. همچنین با درج اطلاعات محصول، نمونه های طلای ایرانی و خارجی، قابل تفکیک خواهند بود.

بر روی زیورآلات طلا چه فاکتورهایی درج می شود؟

به طور معمول در زیورآلات طلا اطلاعاتی مثل عیار طلا، رنگ طلا، کد سازنده و شهر محل ساخت در قالب کد درج می شوند.

کد تعیین کننده عیار طلا

عیار نشان دهنده درصد طلای خالص در آلیاژ است. برای مثال طلای ۲۴ عیار، ۹۹.۹۹% خلوص دارد. در صورتی که خلوص طلا ۱۸ عیار، ۷۵ درصد است. اگر بر روی زیوری علامت ۱۸k، ۲۲k، ۱۴k و… دیدید، این نشان دهنده عیار طلا است. حرف K که بعد از عدد می آید، مخفف کلمه Karat به معنای عیار است. گاهی هم به جای درج عیار، درصد خلوص طلا را بر روی زیور درج می کنند. مثلا اگر طلا ۱۸ عیار باشد، عدد ۷۵۰ روی زیور درج می شود که نشان دهنده خلوص ۷۵% می باشد.

در زیورآلات طلا ایرانی، معمولا نماد ۱۸k را بر روی محصول می بینید؛ چرا که در ایران تولید زیورآلات کمتر از ۷۵% خلوص، غیرقانونی محسوب می شود. با این وجود طلاهای وارداتی می توانند عیار کمتری داشته باشند. بنابراین هنگام خرید طلا حتما عیار آن را از روی خود محصول بررسی کنید تا نسبت به انتخابتان مطمئن تر باشید.

کد تعیین کننده رنگ طلا

طلا با هر فلزی که ترکیب شود، رنگش تغییر می کند. معمولا سازندگان، رنگ طلا را بر روی محصول درج می کنند. با دیدن رنگ طلا می توانید حدس بزنید که در این زیور، طلا با چه آلیاژی ترکیب شده است. به این ترتیب اگر به فلز خاصی حساسیت دارید، متوجه می شوید که این زیور مناسب شما هست یا نه. طلا زرد را معمولا با افزودن مس و نقره به آلیاژ طلا می سازند. طلا رزگلد معمولا با افزودن مس بیش تر تولید می شود. طلا سفید معمولا از ترکیب با پالادیوم یا نیکل ساخته می شود. حساسیت به طلا در زیورآلاتی که با نیکل ترکیب شده اند بیش تر به چشم می خورد. البته اگر طلا ۱۸ عیار و بالاتر باشد، معمولا بدن افراد به فلز ترکیب شده واکنش آلرژیک نشان نمی دهد.

رنگ طلا را با حرف اول معادل انگلیسی آن مشخص می کنند:

• حرف Y مخفف Yellow معرف طلا زرد است.
• حرف W مخفف White معرف طلا سفید است.
• حرف P مخفف Pink معرف طلا صورتی یا رزگلد است.

کد محل ساخت طلا

محل ساخت طلا بر روی زیورآلات طلا ساخت ایران درج می شود. در تعیین شهر، معمولا حرف اول اسم آن شهر درج می شود. مثلا اگر بر روی زیوری حرف T ثبت شده است، یعنی این زیور ساخت تهران است. گاهی اوقات می بینیم که شرکت سازنده، در کنار کد شهر، شماره ای را هم ثبت کرده است. این عدد نشان دهنده مجوز طلاساز است که در اتحادیه طلا و جواهر کشور به ثبت رسیده است. حتی گاهی برندهای معتبر، به جای کد مجوزشان، نشان خود را روی طلا درج می کنند.

به عنوان یک مثال فرضی، اگر بر روی زیوری عدد M405 را دیدید، به این معنی است که این محصول در شهر مشهد ساخته شده و کد کارگاه سازنده، ۴۰۵ است.
در ادامه حروف لاتین هر شهر را آورده ایم:

• تهران T
• اصفهان E
• مشهد M
• آذربایجان شرقی A
• آذربایجان غربی W
• اردبیل B
• خراسان شمالی n
• خراسان رضوی K
• خراسان جنوبی m
• خوزستان U
• زنجان Z
• سمنان C
• سیستان بلوچستان s
• البرز a
• ایلام I
• بوشهر b
• چهارمحال و بختیاری P

شما با دانستن کد شهر و کد تولیدی، می توانید وضعیت اعتبار فعالیت آن واحد را بررسی کنید. برای این منظور باید کد روی طلا را به سرشماره ۱۰۰۰۱۵۱۷ پیامک کنید. البته قبل از کد یک G بزرگ تایپ کنید. مثلا اگر کد یک واحد T123 است، GT123 را با پیامک به ۱۰۰۰۱۵۱۷ بفرستید. بلافاصله اطلاعاتی درباره مالک واحد صنفی، استان محل فعالیت و وضعیت اعتبار واحد ارسال می شود.

همان طور که دیدید، حروف و اعداد حک شده بر روی طلا، به عنوان یک راهنما برای مصرف کنندگان عمل می کنند و اطلاعات ارزشمندی درباره طلا ارائه می دهند. کد طلا بسته به استانداردهای هر کشور تعیین می شود. هر کشوری ممکن از سیستم کدگذاری متفاوتی استفاده کند. مواردی که بررسی کردیم، بر روی محصولات تولید ایران درج می شوند.

دقت داشته باشید که سیستم های کدگذاری ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند. کشورها در درج کد طلا تفاوت هایی با یکدیگر دارند. برخی کشورها، کد استاندارد بر روی زیورآلات طلا درج می کنند. کد استاندارد نشان دهنده سطح کیفی طلا است که توسط یک نهاد معتبر تعیین می شود. همچنین برخی کشورهایی که در صادرات طلا و جواهر فعال تر هستند، کد کشور را بر روی زیورآلات درج می کنند.

عدم وجود کد بر روی برخی محصولات

آیا تابحال زیوری دیده اید که کد طلا نداشته باشد؟ محصولات بدون کد لزوماً تقلبی نیستند؛ اما در هرصورت کدهای حک شده بر روی طلا به عنوان نشانه ای از خلوص و اصالت محصول شناخته می شوند. نبود کد می تواند نشانه ای از کیفیت پایین، غیر استاندارد بودن یا قدیمی بودن طلا باشد. اما آیا وجود کد طلا، اصل بودن طلا را تضمین می کند؟ طبق قانون زیورآلات طلا باید دارای کد باشند؛ اما کد طلا نمی توانید جلوی برخی کلاهبرداری ها را بگیرد. کد حک شده بر روی طلا همیشه نمی تواند نشانه ای قاطع بر اصالت آن باشد. ممکن است برخی از سودجویان با سوءاستفاده از این کدها، اقدام به تولید طلاهای تقلبی کنند. بنابراین، اگر قصد خرید طلا را دارید، توصیه می شود به فروشگاه های معتبر و تأیید شده توسط اتحادیه طلا مراجعه کنید. طلافروشی های معتبر، به ازای خرید شما فاکتور فروش طلا رسمی ارائه می دهند. با این فاکتور، می توانید تقلبی بودن طلا را از طریق مراجع قانونی پیگیری کنید.

خرید و فروش طلای بدون کد غیرقانونی نیست؛ اما ریسک بالایی دارد. خرید طلای بدون کد تنها در صورتی منطقی است که از فردی قابل اعتماد طلا را بخرید. یا اینکه از خدمات آزمایشگاهی برای بررسی کیفیت و اصالت آن استفاده کنید. با این وجود اگر نیاز به فروش داشته باشید، احتمالا به مشکل می خورید و طلا را با قیمت کمتری از شما خریداری می کنند.